Ebeveynlerin kaygısına son

2019-2020 eğitim öğretim yılının başlamasına sayılı günler kala, çocuğu birinci sınıfa başlayacak ebeveynler, çocuklarının okula adaptasyonu ve uyum süresi hakkında endişeleniyorlar. Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı Dr. Figen Karaceylan Çakmakçı yeni eğitim döneminde kaygılı anne babalar için önemli ip uçları verdi.  

Ebeveynlerin “ya benden ayrılmazsa, yalnız kalınca çok ağlayacak” gibi endişelerini kontrol etmesi gerektiğini vurgulayan Çakmakçı, çocuğa okul ile ilgili “korkacak bir şey yok” şeklinde yaklaşılmasının, çocukta okul ile ilgili daha çok endişeye sebep olabileceğini belirtti.  Birinci sınıfa başlayacak çocuğun adaptasyonunda önceliğin anne ve babaların endişelerini kontrol etmesi ve çocuğuna güvenmesi gerektiğinin önemle altını çizen Çakmakçı, bunun nedenini, çocukların anne babalarını yansıttığına bağladı. Çocuğun okula uyum sürecinde en önemli görevin ebeveynlere düştüğünü ifade eden Çakmakçı, “Zihinlerde oluşan sorular davranışlara yansıyabileceğinden, çocuklar ebeveyn kaygısını hissedip, sanki okula başlarken sorun yaşanması gerekiyormuş gibi modelleme yapabilir” diye konuştu.
En önemli konunun, ebeveynlerin çocuğun kaygısının nedeni nedir anlamaya çalışması olduğunu vurgulayan Çakmakçı, “Belki yabancı bir ortama girmekten endişeleniyor olabilir. Sizin O’nu okulda bırakıp bir daha dönmeyeceğinizi düşünüyor olabilir. Okulda kaybolmak, servis aracının yerini bulamamak büyük bir sorun olabilir” dedi ve belki bazı utangaç çocukların tuvaleti geldiğinde öğretmene nasıl söyleyeceğini bilememesinin bile kaygı yaratabileceğine dikkat çekti.
Çocuğun endişesini anlayan ebeveynlerin, davranış ve sözlerle çocuğu anladığını göstermeleri gerektiğini ifade eden Çakmakçı, örnek olarak, “seni anlıyorum, evden uzakta olmak seni korkutuyor”, ya da “yabancı bir ortamda olmak seni tedirgin ediyor olabilir”, “arkadaş ve öğretmenlerine alışıncaya kadar yalnız kalacağını düşünüyorsun” gibi güven verici bir yaklaşımda bulunulmasının çocuğun kaygısını azaltacağını belirtti. Aksi takdirde korkunun anlaşılmamasının çocuğun kendini terk edilmiş ve yalnız hissetmesine yol açabileceğini ve tehdit içerikli davranışlar sorunun daha da artmasına zemin hazırlayabileceğine dikkat çeken Çakmakçı, çocuğun okula uyum sürecinde okul kurallarının da göz ardı edilmemesi gerektiğini ifade etti. Çocukların okulların koymuş olduğu kurallara göre hareket etmesi gerektiğini belirten Çakmakçı, “Öğretmenin ilk günlerde önerdiği uygulamalara uymak, çocuğun okula uyumunu daha hızla sağlayabilir. Örneğin; öğretmenin söylediği bölgede beklemek gibi. Ebeveynin bu tutumu çocuğun da okul kurallarına uymasını kolaylaştırır” diye konuştu.
Ebeveynler kendi kaygılarını kontrol etmekte zorlandıkları durumlarda, çocuğu merak edip sık sık sınıf içinde veya okul bahçesinde çocuğunu görmek ya da sınıfta kalmak isteyebileceğini belirten Çakmakçı, Bu yaklaşımın çocuğun arkadaşlarına ve öğretmenine alışmasını engelleyip, okul reddi için zemin hazırlayabileceğine dikkat çekti.
Ayrıca Çakmakçı, çocuğun okula adaptasyon sürecinde sadece ebeveynlerin değil öğretmenlerin de bu konuda önemli bir faktör olacağını söyledi. Öğretmenlerin çocuğa, istediği zaman annesini arayabileceği güvencesinin vermesi, bazı durumlarda sınıftan çıkıp annesini görmesi için izin vermesinin çocuğun kaygısının önlenmesinde etkili faktör olacağı bilgisini verdi.
Son olarak Çakmakçı, çocuk ne kadar endişeli ve tedirgin olursa olsun okula gitmesinin sağlanması gerektiğini söyledi ve şunları ekledi:
“Çocuğa, okulun amacı açıklanmalı, okula gitmesi konusunda ailenin tüm fertleri kararlı ve tutarlı davranışlar sergilemeli. Çocuğun okula gideceği duygusuna öncelikle büyüklerin hazır olması gerekir. Bazı çocuklar desteğe ihtiyaç duyar ve hazır hissetmeleri zaman alır. Bazıları ise daha hızlı alışır. Okula uyum süreci zorlanmayla da olsa mutlaka geçecektir yeter ki kararlı davranılsın”